DEVAM: 11. Namaz
Vaktinde Uyuyan Veya Namazı Unutan Kimse
حَدَّثَنَا
عَمْرُو بْنُ
عَوْنٍ
أَخْبَرَنَا
خَالِدٌ عَنْ
حُصَيْنٍ
عَنْ ابْنِ
أَبِي
قَتَادَةَ
عَنْ أَبِي
قَتَادَةَ
فِي هَذَا
الْخَبَرِ
قَالَ
فَقَالَ
إِنَّ
اللَّهَ
قَبَضَ
أَرْوَاحَكُمْ
حَيْثُ شَاءَ
وَرَدَّهَا
حَيْثُ شَاءَ
قُمْ
فَأَذِّنْ
بِالصَّلَاةِ
فَقَامُوا فَتَطَهَّرُوا
حَتَّى إِذَا
ارْتَفَعَتْ الشَّمْسُ
قَامَ
النَّبِيُّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَصَلَّى
بِالنَّاسِ
Ebü Katade bu haber
hakkında dedi ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Allah (azze
ve celle) ruhlarınızı dilediği zaman kabzetti ve dilediği zaman iade etti. Kalk
ve namaza davet et (ezan oku)" buyurdu.
Resulullah ve ashabı
kalkıp abdest aldılar güneş yükselince (kerahet vakti çıkınca) Efendimiz
cemaate namaz kıldırdı.
Tahric için bk.
Buhari, mevakit; tevhid; Nesai, imame; Ahmed b. Hanbel, V, 307.
AÇIKLAMA: İbn Reslan Hz. Nebi'in: "Allah
ruhlarınızı dilediği zaman kabz etti, dilediği zaman da iade etti" sözünün
manasının, ruhun bedenle olan alakasının
kesilmesi olduğunu, bunun ölümü gerektirmediğini söyler.
Burada
şu hususları belirlemekte fayda vardır. Çoğu kez kullandığımız nefis ve ruh
kelimeleri muhteva itibariyle aynı şeyler mi, yoksa ayrı şeyler midir? Bu
hususta elde yeterli bilgiler olmamasına rağmen alimlerimiz, nefisle ruhun
aynı şeyler olduğunda ittifak etmeyip kimi, aynı şey, kimi de ayrı ayrı
şeylerdir demişlerdir. Nefis ile ruh insanda bir ise, ruh, bir midir, yoksa
birden fazla mıdır? sorusunu sormuşlardır. Bunun neticesinde şu hükümler ortaya
atılabilir:
1.
İnsan vücudunda ruh birdir, faaliyetleri ve nitelikleri bakımından değişiklik
arzeder diyen görüş takdire şayan sayılmıştır.
2.
Birden fazla ruh vardır diyenler ise, bu ruhlardan biri insan üzerinde
faaliyetini icra ettiği zaman insan uyanık olur, çıktığı zaman uyku ve rü'ya
görür; diğer bir ruh ise, beden ile ittisali insanın diriliğim", bedenden
ayrıldığı zaman da insanın ölümü gerçekleşir, demişlerdir.
Bütün
bunların yanında şunu hatırlamakta fayda vardır: Hz. Peygamber (s.a.v.)’e ruh
ve mahiyeti hakkında soru sorulduğunda Nebi (s.a.v.) hemen cevap vermemiş,
Cibril-i Emin vasıtası ile gelen ayet-i celilede soru sorunlara cevap
verilmiştir: "Ruh benim Rabbimin işidir. (Bu konuda) size ancak az bir
bilgi verilmiştir" buyurulması, ruhun mahiyetinin insanlarca meçhul
olduğuna işarettir.
Efendimizin,
bu hadisede ezan okumasını kime emrettiği açıkça belli olmamaktadır. Bununla
beraber diğer rivayetlerin yardımıyla bu emrin Hz. Bilal'e verildiği
anlaşılmaktadır. Yine bu rivayette ezan okuma ve abdest alma işlerinin güneş
yükselmeden önce olduğu görülmektedir. Halbuki önce geçen ve bundan hemen sonra
gelecek olan rivayetlerde abdestin, güneş yükseldikten sonra alındığı
anlaşılmaktadır. Sabah namazına kalkılamayıp da, kuşlukta kaza edildiği vaka
birden fazla olabileceği için, hadisler arasında tezat söz konusu değildir.